Omdlenie

Do najczęstszych powodów omdleń zalicza się gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego, zdarzający się zwłaszcza przy dłuższym staniu w okresie upałów.
Inne przyczyny to zbyt duże dawki leków u chorych z nadciśnieniem tętniczym oraz w wielu przypadkach nitrogliceryna przyjęta z powodu bólu w klatce piersiowej. Szacuje się, że około 20% ogółu ludności przebywało w swym życiu omdlenie.

Omdlenia wazowagalne.

Omdlenia wazowagalne należą do najczęstszych przypadków omdleń. Wywołuje je nieprawidłowa regulacja częstości serca i ciśnienia tętniczego krwi przez autonomiczny układ nerwowy. Zdarzyć się mogą w takich sytuacjach jak np. podczas długotrwałego stania, zwłaszcza w źle wentylowanym pomieszczeniu, przy gwałtownej zmianie pozycji ciała (po szybkim wstaniu z łóżka). Tego typu omdlenia mogą być też wywołane przez emocję lub ból.

Omdlenia kardiogenne (sercowe).

Omdlenia kardiogenne są rzadsze niż omdlenia wazowagalne, ale stanowią potencjalne zagrożenie życia. Są spowodowane zmniejszeniem rzutu serca (serce pompuje zbyt małą ilość krwi), niedokrwieniem mięśnia sercowego, zaburzeniami hemodynamicznymi związanymi z tachykardią (zbyt szybkim biciem serca) lub bradykardią (zbyt wolnym biciem serca).

Przyczyn omdleń kardiogennych jest wiele. Mogą być nimi wady serca z utrudnieniem odpływu krwi z komór serca: zwężenie zastawki aorty, kardiomiopatia przerostowa, nadciśnienie płucne.

Czasami utrata przytomności jest pierwszym symptomem śmiertelnego zagrożenia. W związku z tym przede wszystkim należy sprawdzić, czy jest zachowana funkcja serca. Dopiero po przekonaniu się o zachowanej czynności serca i oddychania należy sprawdzić przebieg tętna w okolicy nadgarstka. Gdy jest ono słabo wyczuwalne i znacznie przyśpieszone (do 140/min.) to całkiem możliwe, że przyczyną omdlenia jest gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego, powodujący upośledzenie przepływu krwi przez tętnice mózgowe. Bardzo często przyczyna takie stanu jest banalna (dłuższe stanie, przyjęcie nadmiernej ilości leków - zwłaszcza nitrogliceryny), lecz może być następstwem gwałtownego krwotoku wewnętrznego. Warto mieć na uwadze, że nawet banalne omdlenie w wieku podeszłym może mieć niebezpieczne następstwa. Prostym i najczęściej skutecznym sposobem pomocy w omdleniu jest płaskie ułożenie - jeżeli możliwe z głową opuszczoną poniżej poziomu tułowia i uniesienie ku górze nóg pod kątem 45 stopni.

Gdy już dojdzie do odzyskania przytomności, należy sprawdzić sprawność mowy chorego, zachowanie siły mięśniowej kończyn (polecamy mocno uścisnąć dłoń). Gdy mowa jest zamazana, niewyraźna, asymetria siły mięśniowej, to przyczyną takiego stanu jest udar i w związku z tym konieczny jest transport do szpitala w pozycji leżącej. Podobne postępowanie obowiązuje, jeżeli po odzyskaniu przytomności utrzymuje się bardzo przyśpieszone lub bardzo zwolnione tętno (podejrzenie krwotoku wewnętrznego, zaburzenie rytmu serca).