Atopowe zapalenie skóry u dziecka. Jak rozpoznać i leczyć?

Co piąta mama w Polsce boryka się z problemem atopowego zapalenia skóry u dziecka. Ta przewlekła choroba o podłożu alergicznym w ostatnich latach pojawia się wyjątkowo często. Według lekarzy zmaga się z nią obecnie aż 20% dzieci. Niestety, jej przyczyny nie są do końca znane.

Mimo to, wiadomo, że ma związek z niewłaściwym działaniem układu odpornościowego, a także jest uwarunkowane genetycznie. U dzieci, których rodzice cierpią na AZS, istnieje 20-40% ryzyka odziedziczenia choroby. W sytuacji, gdy oboje rodziców cierpi na to schorzenie, szanse na pojawienie się AZS u ich potomka wzrasta nawet do 60%.

Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry?

Rozpoznanie choroby opiera się przede wszystkim na wywiadzie lekarskim i obrazie klinicznym, ponieważ objawy mogą być bardzo różnorodne. W celu postawienia diagnozy stosuje się zwykle tzw. kryteria rozpoznawcze, określane również kryteriami Hanifina i Rajki. Do najważniejszych objawów AZS należą:

• Świąd skóry,
• Rogowacenie mieszkowe,
• Nawrotowy i przewlekły przebieg zapalenia skóry,
• Dodatnie wyniki skórnych testów punktowych,
• Skłonność do wyprysków rąk i stóp,
• Zapalenie czerwieni wargowej,
• Nawracające zapalenie spojówek,
• Złe znoszenie wełny,
• Charakterystyczne zmiany na skórze,
• Umiejscowienie zmian przede wszystkim w obrębie powierzchni zgięciowych kończyn,
• Wczesne pojawienie się pierwszych objawów chorobowych,
• Podwyższony poziom IgE w surowicy krwi,
• Zblednięcie lub rumień twarzy,
• Wyprysk sutków,
• Nietolerancja niektórych pokarmów (albo świąd po ich spożyciu),
• Zaciemnienie okolic oczodołów,
• Polakierowane paznokcie, czyli powstanie jakby polakierowanych paznokci w wyniku częstego pocierania i drapania.
• Paradoksalna reakcja skóry, polegająca na bladnięciu skóry w wyniku podrapania u osób chorych (zamiast zaczerwienienia, jak to ma miejsce w przypadku osób zdrowych).

Jak leczyć i pielęgnować skórę atopową?

Wszystko zależy od wieku pacjenta, nasilenia i rozległości zmian skórnych. Jeśli zostaną ustalone czynniki uczulające, oczywiście należy ich unikać, jednak głównym sposobem leczenia jest odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka. Ponieważ skóra jest wciąż sucha, należy ją regularnie nawilżać i natłuszczać za pomocą specjalnych preparatów zwanych emolientami. Zazwyczaj aplikuje się je 3-4 razy dziennie. Zaleca się używanie środków miejscowych, zmniejszających świąd, przeznaczonych do skóry atopowej. U niemowlaka bardzo ważnym elementem pielęgnacji będzie kąpiel. Oprócz emalientów, możesz sięgnąć po naturalne sposoby zmniejszenia suchości skóry: kąpiel w płatkach owsianych, w siemieniu lnianym, a także smarowanie skóry olejem z wiesiołka lub olejem kokosowym.

Jeśli pojawiają się ogniska zapalne, konieczne będzie zastosowanie leków przeciwzapalnych, czyli przede wszystkim sterydów. Ze względu na możliwe skutki uboczne, powinny być one przepisywane przez lekarza dermatologa. Można stosować też bezpieczniejsze, nowe leki, czyli inhibitory kalcyneuryn. Dopuszcza się też możliwość stosowania ich profilaktycznie, aby zapobiec zaostrzeniu choroby. Niektóre dzieci wymagają również terapii lekami przeciwhistaminowymi, które zmniejszą świąd. Wiele z nich ma również działanie uspokajające i ułatwiające zasypianie.

W przypadku wyjątkowo uciążliwego AZS lekarze wdrażają również naświetlanie promieniami ultrafioletowymi. Czasem konieczna może być hospitalizacja dziecka. U tych z udokumentowaną alergią można rozważyć tzw. odczulanie, czyli immunoterapię alergenową.