Gdy serce atakuje...

Każdego roku zawał serca dotyka 100 tysięcy Polaków, z czego 35 tysięcy umiera. Przesądza tu szybko udzielona profesjonalna pomoc i transport do szpitala. Małym pocieszeniem jest, że aż 80% przypadków ocaliłby zdrowy tryb życia, jeśli nie zamierzamy wdrożyć go w naszą codzienność.

Na ogół do zawału dochodzi w wyniku uszkodzenie blaszki miażdycowej, w konsekwencji czego powstały skrzep zatyka, ktorąś z głównych tętnic wieńcowych. Po upływie 15-20 minut postępuje martwica serca. Przepływ krwi jest nadal możliwy, choć niedostateczny, wciąż mamy szansę uratować czyjeś życie.

Szybka reakcja = życie

Polski Rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych podaje, iż przeciętnie od wystąpienia pierwszych objawów do wezwania pogotowia upływa 120 minut. Grupę osób szczególnie zwlekających z wezwaniem pomocy stanowią osoby starsze, kobiety, cukrzycy oraz chorzy z niewydolnością serca. We wczesnej fazie zawału mamy największe szanse na ocalenie, dlatego czas odgrywa główną rolę.

Szczególne ryzyko

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zawału:

• nadciśnienie tętnicze,

• palenie papierosów,

• brak aktywności fizycznej,

• cukrzyca,

• stres,

• duży wysiłek fizyczny,

• zaburzenia gospodarki lipidowej.

Niepokojące objawy

• Czynnikiem, któty powinien nas zaalarmować jest nieustępujący przez 20 minut, silny ból w klatce piersiowej. Tu jednak należy mieć się na baczności. Ból może wcale nie wystąpić, zwłaszcza u chorych na cukrzycę i osób w podeszłym wieku cierpiących na niewydolność serca. Zawał może przybrać formę omdleń, osłabienia, duszności, a nawet prebiegać bezobjawowo.

• Wskazanym objawom może też towarzyszyć nieprawidłowe tętno (zbyt szybkie lub za wolne), nudności, pocenie, niskie ciśnienie tętnicze, bladość.

• Nierzadko w klatce piersiowej promieniuje w okolice żuchwy, lewego barku, łokcia, dłoni czy między łopatki.

• Ból może być ściskający, rozpierający, rozrywający, tępy, palący, rwący, duszący.

• Przeważnie ból jest zlokalizowany za mostkiem, bądź po lewej stronie klatki piersiowej, duż rzadziej z prawej strony klatki piersiowej lub w jamie brzusznej.

• U osób, które przeszły już kiedyś zawał i tych z chorobą wieńcową niemijający ból po nitroglicerynie nasuwa podejrzenie zawału.

Pierwsza pomoc

Nie wolno w przypadku objawów odwlekać decyzji o wezwaniu pomocy w nadziei, że przejdzie, że to nie zawał lub w związku z niechęcią do szpitali. Możliwa jest tylko jedna decyzja – wezwanie pogotowia pod numerem 999 lub 112.

Powinniśmy zaczekać na przyjazd karetki, tylko w wyjątkowych sytuacjach możemy ryzykować transport w swoim zakresie.

Osoba z zawałem powinna leżeć unieruchomiona, a w razie duszności przyjąć pozycję półsiedzącą czy siedzącą.

Koniecznie rozepnijmy koszule, zdejmijmy krawat osobie, żeby ułatwić jej oddychanie.

Jeśli chory traci przytomność, oddech i pracę serca, niezwłocznie wykonajmy masaż serca na środku mostka i zastosujmy sztuczne oddychanie – 30 ucisków, 2 wdechy.