Na odleżyny narażone są osoby obłożnie chore mające problemy z poruszaniem się w łóżku, osoby nieprzytomne i niepełnosprawni jeżdżący na wózkach. Czym jest odleżyna? Jest to ognisko martwicy przechodzące w owrzodzenie skóry, tkanki podskórnej a nawet mięśni, stawów i kości.
Kto jest narażony na odleżyny?
Jak porzeciwdziałać odleżynom?
Istnieje ogólnie przyjęta klasyfikacja stadiów odleżyny, którą opisuje pięciostopniowa skala Torrence'a:
- I stopień – blednące po lekkim ucisku zaczerwienienie, które jest efektem reaktywnego przekrwienia.
- II stopień – nieblednące zaczerwienienie, rumień nie ustępuje po zniesieniu ucisku. Lekki ucisk nie powoduje zniesienia zaczerwienienia. Może występować obrzęk, szkodzenie naskórka i pęcherze. Często występuje ból.
- III stopień – uszkodzenie pełnej grubości skóry do tkanki podskórnej. Dno rany zawiera żółte masy rozpadających się tkanek lub czerwoną ziarninę, brzegi rany dobrze odgraniczone. Dookoła rany występuje rumień i obrzęk.
- IV stopień – uszkodzenie obejmuje tkankę podskórną. Dno rany zawiera martwicze masy koloru czarnego, brzeg rany jest zwykle dobrze odgraniczony, ale martwica może również obejmować otaczające tkanki.
Szczególnie narażone na odleżyny są osoby samodzielnie poruszające się na wózkach, ponieważ ich leczenie często wyklucza z części codziennych aktywności a nawet rehabilitacji, która jest bardzo ważna. I słusznie jest się czego bać bo posiadanie odleżyn jest bolesne, niebezpieczne nawet dla życia a ich leczenie jest czasochłonne, trudne i często kosztowne.
Co robić by ustrzec się od czarnego scenariusza?
Profilaktyka przeciw odleżynom nie jest taka trudna, trzeba jednak być dokładnym i spostrzegawczym. Najważniejsza jest higiena osoby narażonej, ciało takiej osoby powinno być myte dokładnie i regularnie codziennie.bPodczas mycia zwracać uwagę na każde zaczerwienienia i zmiany skórne, każde otarcie czy zaczerwienienie zbagatelizowane może prowadzić do odleżyny. Kolejną bardzo ważną czynnością jest zmiana pozycji. Jeśli osoba narażona siedzi na wózku ważne jest by na jakiś czas z niego schodziła lub była przenoszona na łóżko, najlepiej w tym czasie leżeć na brzuchu lub na bokach by odciążyć pupę. Jeśli zaś mamy osobę leżącą, ważne by była regularnie przekręcana co 2-3 godziny. Poza myciem i zmianami pozycji istotnym jest pielęgnacja skóry, wskazane jest natłuszczanie i nawilżanie czyli używanie kremów i balsamów dedykowanych skórze narażonej na odleżyny. Skóra czysta, dotleniona i odpowiednio natłuszczona najlepiej chroni przed odleżynami.
Alarm! Reakcja na pierwsze objawy
Jeśli już znajdziemy niepokojącą zmianę, trzeba bardzo uważać, by nie uciskać tego miejsca. Trzeba zaopatrzyć się w odpowiednią maść na odleżyny w każdej aptece znajdziecie bogata ofertę takich maści bez recepty. Można także masować delikatnie granice zaczerwienienia by pobudzić krążenie w tym miejscu, co przyspieszy gojenie. Jeżeli po kilku dniach (2-3) pielęgnacji i obserwacji takiego miejsca stan się nie poprawi, trzeba skontaktować się z lekarzem.
Profilaktyka:
- higiena to podstawa
- dokładna obserwacja
- regularne zmiany pozycji
- natłuszczanie i nawilżanie, krem lub balsam
Wczesna reakcja:
- bezwzględne odciążenie
- dotlenienie
- leczenie przez maść
- pobudzanie ukrwienia
- obserwacja
Stosując się do tych porad możecie być pewni, że nic was nie zaskoczy i będziecie dobrze przygotowani na walkę o zdrowa skórę.
Ekspert ds. osób niepełnosprawnych: Artur Wachowicz
Co o tym sądzisz?