Pęcherz moczowy to jeden z kluczowych narządów układu wydalniczego w organizmie człowieka. O ile nerki zajmują się wytwarzaniem moczu, o tyle pęcherz odpowiedzialny jest za jego magazynowanie i ostateczne wydalenie. Pęcherz ulokowany jest w dolnej części brzucha, w okolicy łonowej – dzięki temu swoistemu ukryciu może on ochronić się przed urazami przez otaczające go kości miednicy. Jeśli pęcherz jest pusty, wówczas przybiera kształt lejka rozszerzającego się u góry i zwężonego u dołu, jeśli natomiast jest pełny staje się kulistą formą. Pojemność pęcherza jest w dużej mierze uwarunkowana budową anatomiczną, niemniej zasadniczo jego pojemność wynosi od 0,4 do 0,6 litra.
Pęcherz moczowy – anatomia
Budowa pęcherza moczowego wskazuje na jego unerwienie i liczne warstwy ochronne, chroniące przed urazami choćby ze strony kości miednicy. Jest on zbudowany głównie z mięśni gładkich, tkanki łącznej i naczyń krwionośnych, w jego kształcie wyróżniamy szczyt, trzon, dno i szyję. Ściany pęcherza składają się z trzech warstw – pierwszej warstwie ochronnej, zewnętrznej, tzw. błony surowiczej, warstwy ulokowanej po środku – pomiędzy częścią zewnętrzną a wewnętrzną – czyli warstwą środkową (tkanką mięśniową) oraz warstwy wewnętrznej, czyli błony surowiczej.
Zasadniczym elementem budowy pęcherza moczowego jest jego trzon, który tworzy mięsień wypieracz umożliwiający swobodne zmiany kształtu narządu we wszystkich kierunkach. Na samym dole pęcherza znajduje się cewka moczowa, która ostatecznie wydala mocz z organizmu człowieka. U mężczyzn w tym zakresie sytuacja się nieco komplikuje, gdyż budowa anatomiczna pęcherza zakłada, iż cewka przechodzi przez środek gruczołu krokowego, tzw. prostatę. Jest to źródłem wielu problemów w tym zakresie w związku z oddawaniem moczu. Bardzo często bowiem dochodzi do powiększenia gruczołu i powodowanego tym ucisku na cewkę. Zazwyczaj skutkuje to pomniejszeniem intensywności strumienia, a w poważniejszych przypadkach niemożnością całkowitego oddania moczu.
Bardzo istotnym elementem budowy pęcherza moczowego jest zwieracz cewki moczowej, bo to dzięki niemu możliwe jest panowanie nad wydalaniem moczu. Jest to mięsień nieustannie utrzymujący napięcie, dzięki któremu ujście cewki jest zamknięte w trakcie magazynowania moczu. Jego rola jest szczególnie przydatna w sytuacjach, w których dochodzi do nagłego wzrostu ciśnienia w okolicy brzucha – choćby w trakcie napadu śmiechu, kaszlu, kichania. Zwieracz może poprzez naturalny ucisk nie dopuścić do niepożądanego wydalania moczu.
Pęcherz moczowy – bez niego ani rusz
Organizm człowieka działa w taki sposób, że naturalnie gromadzi mocz, by potem go wydalić. Narządem, który pomaga w spełnianiu tych funkcji jest właśnie pęcherz moczowy. Umożliwia on magazynowanie przefiltrowanego płynu, a dzięki zwieraczowi cewki utrzymanie go pod kontrolą. Finalnie, to praca pęcherza powoduje wydalenie moczu na zewnątrz. Ośrodki nadzorujące te czynności ulokowane są w układzie nerwowym – w korze mózgowej, rdzeniu kręgowym, w zwojach obwodowych. To tutaj docierają sygnały o wypełnieniu się pęcherza. Pojemność pęcherza nie jest bowiem nieograniczona. Jeśli płyn wypełnia go w 1/3, wówczas płyną sygnały z receptorów ścian pęcherza wprost do kory mózgowej, co sygnalizuje konieczność wypróżnienia. Jeśli wówczas człowiek nie zareaguje i nie wydali moczu, te sygnały zyskują na sile, skutkując poczuciem intensywnego, niekiedy wręcz bolącego parcia. Jednocześnie w tym właśnie momencie aktywizuje się praca zwieraczy cewki moczowej, które zapobiegają niechcianemu wydaleniu moczu. Jeśli ostatecznie zachodzi możliwość wypróżnienia się, ośrodki nerwowe przestają wysyłać alarmujące sygnały blokujące, zwieracz wiotczeje i następuje wydalenie moczu. Po zakończeniu wypróżniania, narządy ponownie się obkurczają, przygotowując do kolejnego gromadzenia moczu w pęcherzu.
Co o tym sądzisz?