Zawiły szereg objawów od bólu brzucha po wymioty, niedowaga, trudności z koncentracją, w skrajnych przypadkach bezpłodność lub poronienia. Brak jednoznacznej diagnozy, odsyłanie od lekarza jednej specjalizacji do drugiej. A może to alergia na gluten?
Gluten jest substancją uformowaną z dwóch białek roślinnych: gluteiny oraz gliadyny, a zarazem najczęściej alergizującym składnikiem pokarmowym po mleku, dotyczy 10-25 % osób z alergiami pokarmowymi. Występuje w ziarnach wszystkich odmian przenicy, jęczmienia, żyta i owsa. Spożywanie posiłków z zawartością tych zbóż szkodzi zdrowiu osób, które są na niego uczulone. Dozwolone są mąki i kasze jaglane, gryczane oraz amarantus, ryż.
Co to jest gluten?
Jakie są objawy alergii na gluten?
Alergia a dieta bezglutenowa
Alergia na gluten bywa nazywana nadwrażliwością. Objawy łudząco przypominają celiakię, jednak jest to odrębne schorzenie, którego nie należy mylić. Nadwrażliwość na gluten jest kojarzona z nadmierną aktywnością układu immunologicznego. Niezbędne jest wprowadzenie diety bezglutenowej, którą u alergików stosuje się przez jakiś czas by później przeprowadzić prowokację glutenem, gdyż może ona ustąpić lub osłabnąć. Natomiast celiakia nie mija i dietę w tej chorobie zachowuje się przez całe życie, pozwala ona odzyskać zdrowie i dobre samopoczucie, zapobiec powstawaniu, np. astmy czy chłoniaka jelita. Równocześnie z nią osoby na diecie powinny przyjmować witaminy i minerały – szczególnie żelazo i wapń, których wchłanianie jest w tych dolegliwościach ograniczone.
Typowe objawy
Reakcja uczuleniowa może być natychmiastowa i późna. Pierwszą warunkuje wystąpienie w ciągu godziny od spożycia glutenu przynajmniej jednego z symptomów takich jak: biegunka, wymioty, pokrzywka, zmiany skórne o charakterze atopowego zapalenia skóry, wodnisty katar, skurcze oskrzeli, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Są uwarunkowane specyficznymi dla glutenu przeciwciałami IgE. Do późniejszych objawów niezwiązanych z tej klasy przeciwciałami, zalicza się najczęściej biegunkę lub atopowe zapalenie skóry, które ujawnia się w czasie kilku godzin, maksymalnie dwóch dni od spożycia zakazanych zboż.
Rozpoznanie
Dobrą nowiną jest, że osoby zmagające się z alergią na gluten w przeciwieństwie do chorych na celiakię nie mają uszkodzonej wyściółki jelita cienkiego. Najprostszą diagnostykę można przeprowadzić w domowym zaciszu wykluczając gluten z pożywienia, a następnie obserwując czy objawy ustąpiły. Testy określające poziom przeciwciał antygliadynowych i antyendomysjalnych nie gwarantują całkowitej pewności, lecz zwiększają prawdopodobieństwo potwierdzenia alergii. Jak najwcześniejsze ich wykonanie jest istotne, gdyż z wiekiem potwierdzenie przeciwciał jest coraz trudniejsze. Badaniom należy poddać także wycinek jelita cienkiego w celu wykluczenia celiakii. Szacuje się, że co piąty człowiek może być nosicielem wirusa wywołującego alergię na gluten, który zagraża kobietom w ciąży i osobom zarażonym adenowirusem 12E1A.
Jak żyć panie doktorze?
Wyeliminowanie glutenu z diety pozornie wydaje się skazaniem na powolną śmierć głodową. Nic bardziej mylnego, istnieją proste zamienniki. Makaron pszenny w ulubionym rosole lub spaghetti z powodzeniem zastąpi makaron ryżowy, bądź kukurydziany. Tradycyjną owsiankę na śniadanie pozostaje zmienić na płatki jaglane, ryżowe lub gryczane, a kaszę mannę na kaszką kukurydzianą, ryżową, ewentualnie z amarantusa. Mąka kukurydziana sprawdzi się w naleśnikach. Mięso możemy obtoczyć w płatkach jaglanych oraz kukurydzianych, te drugie należy wybierać z symbolem przekreślonego kłosa. Jabłko wrzucone do mięsnego sosu nie tylko go zagęści, ale również nada niepowtarzalnego smaku. Prócz tego warto pamiętać, iż w sklepach stacjonarnych i internetowych są dostępne produkty bezglutenowe, m.in. mąki, ciasteczka, wafelki, a nawet pieczywo.
Co o tym sądzisz?